Hamforum.nl

Aangezien ik ook beginner ben op buizenbouwen hier wat tips.

Een buis is niets om bang van te zijn. Ze gaan bijna nergens stuk van (behalve dat ze kapot kunnen vallen).
Net als torren heb je er erg veel maar doen de meeste het zelfde. Op de KG kun je bijna iedere (audio) buis gebruiken. Net als bv een bc547 vaak vervangbaar is door een bc546 of 2n2222 zijn een ECC81,82 of 83 ook verwant genoeg. Daarnaast zijn er verschillende namen voor de zelfde buis. Bv met AZ of AU als middelste letters.

Een buis is in principe een diode die stroom in 1 richting doorlaat. Hij staat, als je niets speciaals doet, dus gewoon vol open net als een diode. Om die stroom nu te kunnen regelen is er een soort kraantje in gemaakt. Het rooster. Je hebt dan een triode. Dat rooster heet grid. Door het rooster met DC spanning negatief tov de kathode (de minpool) te maken kun je het ventieltje verder dicht zetten. Er mag daar geen stroom lopen, er moet dus meestal een dikke weerstand tussen massa en rooster. Vaak 1M. Als er nu een wisselspanning op dat rooster komt stuur je dat ventiel dus steeds in dat rithme wat open en dicht. Dat betekend dat er in dat ritme ook meer en minder stroom van de anode naar kathode gaat lopen. Alleen daar kan je aardig wat doorheen laten stromen tov dat kleine spanningsveranderinkje wat je op het rooster zet. Er ontstaat dus aardig wat versterking. Dat geven ze aan met de steilheid van een buis. Dat is een verhouding die bv zegt dat 1mV spanningsverandering op het rooster een 10mA stroomverandering door de buis geeft. De stroom ontstaat doordat je de kathode heet maakt net als een gloiedraad, de electronen spingen dan over naar de positief geladen anode. Die kathode wordt door een gloeidraad verhit of bij hele oude buizen was de gloeidraad zelf de kathode

In een buisje zitten vaak twee dingen. Een ECC is bv een dubbel triode. De E geeft aan dat hij 6,3V gloeispanning heeft. De CC dat het twee triodes zijn (C=de derde letter van het alfabet= trio)

Naast de triode heb je ook nog de pentode. Deze heeft 5 onderdelen, vandaar pentode, je raadt het al, zo'n ding heet dan bv EF80. Er zit weer een kathode en anode in (en een gloeidraad natuurlijk) en dan ipv 1 heeft hij 3 roosters. grid 1 tot 3 genoemd. Boven het eerste rooster zit nog een tweede rooster waar je een positieve spanning op kunt zetten om onafhankelijk van het eerste rooster de boel te regelen. Een soort tweede ventiel wat je gewoon met DC kunt sturen zodat het eerster rooster niet te enthausiast kan worden zeg maar. Het derde rooster doet ook nog wat maar dat is meestal meer een interne kwestie. Een pentode zit meestal alleen in een buis maar soms met een triode. Een EL wordt meestal voor audio, een EF voor hoogfrequent gebruikt. Een ECL is een triode/pentode waar je een mooie audiotrap mee kan maken.

Buizen zijn best spannend maar het hoeft niet zo. Je kunt ze "starved" gebruiken op 12 of 24V. Ze halen dan niet die grote vermogens die ze normaal halen maar genoeg om leuke dingen mee te doen. Als je maar zorgt dat de gloeispanning 6,3V is. bv door 4 gloeidraden in serie te zetten bij 24V of een apart voedingkje.
Je kunt dan ook gewone weerstandjes en Ctjes gebruiken.

Buizen staan in een voetje maar je kunt ze ook gerust ergens op of in solderen. Maar die voetjes zijn best handig. Je kunt met 1 buis wel 100 dingen bouwen en als je het ding wil gebruiken plug je hem gewoon over, je hebt er dus geen 100 nodig. Op radiomarkten koop je vaak voor een paar euro een doosje met een hoop oude radiobuisjes voor een paar euro. Buisvoetjes voor printmontage zijn ook spottgoedkoop, iedereen wil van die chassismontage dingen maar die printplaatvoetjes monteer je heel makkelijk. Je boort een gat in een stuk printplaat en daar laat je hem door zakken tot hij op zijn rand ligt. Er moeten altijd wel 1 of twee lippen naar aarde, dat doe je aan de onderzijde van de printplaat en het ding zit vast en anders maak je een ringetje van montagedraad om het voetje aan de bovenrand waar je 4 pootjes aan soldeert die je weer aan de printplaat soldeerd. Zit ie ook vast.

Fred

Nog een tip van een ouwe buizen-rot.
gebruikvoetjes bij buizen zoals ECC81, als je de pennen te het heet maakt barst de buis.
Buizen met een aangelijmde bakelieten voet kun je wel aan de pennen solderen.
Maar dan kun je nooit kijken of een ander exemplaar ook beter werkt.
Serie schakelen van de gloeidraden kan alleen als ze dezelfde gloeistroom hebben.
of P of U buizen die zijn ervoor ontworpen.
Bij het testen met 250V hsp een hand op de rug ! En dan is de klap nog goed voelbaar!!
Als je een hand aan het chassis hebt en de andere aan de 250V kunnen er vreemde dingen gebeuren.
Altijd over de voedings-elco een weerstand van enkele tientallen kohm, om te voorkomen dat hij vol blijft.
Verder: hartstikke leuk die dingen, zo tastbaar
Johan pa0tab

hallo fred en johan.
ik ken wel de buizen voor 220v radio's en hoe werkt het als ik bv een versterker wil bouwen op 12v?
zelfde buizen met ander voor traject of zit ik verkeerd?
hoe tril vast zijn buizen met het oog op kapot rammelen en maakt het veel uit als de buis horizontaal of verticaal word geplaatst?
het spul wil ik werkend hebben in een 1965 lange wiel basis land-rover hebben, liefst met 12v auto radio (i-pod aansluiting is geloof ik maar 2 extra draden).
is dit allemaal mogelijk? voertuig is positief geaard, en heeft een 30ampere dynamo.
mvg,
Arjan

Ik geloof niet dat ik in een 109, series II (of een IIa) een buizen versterker zou willen. a) hoor je de radio toch niet, b) zat er geen radio in en in die tijd waren ze meestal al getransistoriseerd dus voor het originele hoeft het ook niet c) als je niet heel goed weet waar je mee bezig bent is dit niet het meest makkelijke project. Je zit bv al met + aan chassis.

Er zijn buizen voor lage spanningen maar vaak werdt er hoogspanning gemaakt uit de 12V. Vroeger, jaren 40/50 dmv trilleromvormers, nu kun je dat met een buck converter. Je zit ook met de gloei, je kunt twee buizen in serie zetten maar ook dan moet iets bouwen dat die spanning niet boven de 12,6V komt (je laadspanning is veel hoger)
Qua trilvastheid moet het kunnen. Uiteindelijk was de leger apparatuur ook lange tijd met buizen uitgerust. Alleen ligt dat aan het soort buis. Er zijn buizen die je alleen verticaal mag monteren en er zijn er waarbij het niks uitmaakt.

maar even als indicatie. Ik begrijp dat het om een audio amp na je radio gaat. Als je dat in stereo bouwt en je moet alles nieuw kopen dan moet je rekenen op 500-1000 euro voor een budget model. Je hebt twee UGT's nodig en audio via buizen is nu helemaal hot en die jongens hebben de prijzen flink opgedreven.
Een goedkoop chinees setje nieuwe UGT's is al ongeveer 100 euro. Dan een isoleerbaar chassis. Buisvoeten, schok bestendige buizen (50-200 euro), aansluit materiaal, schakelaars, goede potmeters, een heftige voorziening om hoogspanning met genoeg vermogen te maken, al een uitdaging op zich. En dus de stroom.... Een 50W buizen ampje zal al snel 100W trekken (bij 220V)
met je autoradio erbij zit je zo op 10-20A dus je 30A dynamo gaat dat niet redden. Dat betekent ook een zwaardere dynamo en evt tweede accu erbij. Ik zou gewoon een koptelefoon op je ipod gebruiken, doe ik ook in mijn oude landrovers.

De I-pod moet je gewoon op je autoradio aansluiten.

Hallo fred,
mijn 109 heeft een houten bak in de truck cab voor instalatie.
van wat ik lees, is het qua kosten niet haalbaar, de technische kant is overwinbaar.
als het vroeger kon, lijkt het mij dat dat ook gebeurde op weinig vermogen opleverende dynamo's.
mijn 2,25 diesel is ex militair, en ik had het plan al opgevat er een 2e dynamo bij te zetten, 2x 30 amp is 60amp.. wat mijn accu beter vol moet houden bij gewoon radio gebruik.
met een paar diodes moet het goed gan hoop ik om problemen te voorkomen.
in geval van radio, is een met usb ook een optie, aangezien ik dan shows met veronica en caroline programma's kan afspelen.
jammer dat de buizen duur zijn tegenwoordig. al kijk ik verder naar een ander projectje wat ik wel kan doen (met erg beperkte kennis maar ik moet toch ergens starten)
cheers,
arjan

De leger landrovers die bedoeld waren voor radio gebruik hadden een heleboel aanpassingen, waaronder soms een extra dynamo maar ook filtering. Die zenders waren volgens mij al geen buizenzenders meer.

Een diesel loopt ook zonder dynamo of accu (als hij eenmaal loopt dus dat valt dan weer mee).

Het ligt er aan wat je wil. Een moderne autoradio is al vaak 45-50W, als je meer wil dan worden dat een paar heftige boxen met hoog rendement, dat doet meer dan veel Watt. Een audio buizenversterker bouwen is technisch mogelijk maar zoals gezegd niet goedkoop, tenzij je veel sloopdelen hebt. Is ook niet direct een beginners project. Dat gaat gegarandeerd een hoop brom en motorboating opleveren. Ze maakten vroeger ook een computer mbv buizen, dat wil niet zeggen dat je dat nu ook even nadoet.

de 109 is civiel, met ex leger diesel(ik moest wat en het past)
gezien de kosten is een buizen versterker geen optie.
wel zoek ik een ander project-je, wat meer te doen is voor een beginner.
ik heb bij de baco in ijmuiden gekeken en helaas geen simpel zender setje.
met een goed schema moet het wel lukken, en ik heb een zend amateur om de hoek wonen, dit forum en technici van radio veronica van zendschip norderney.
zat om aan te vragen, en het zou zonde zijn als de buizen kennis zou uitsterven.
cheers,
Arjan

Ik heb nog een doosje laagspanningsbuizen liggen, waarvan ik de helft heb verkocht.
Van de rest ga ik misschien zelf maar eens aan de slag.
Ik heb geen ervaring met buizen, maar door de uitleg op dit forum moet het lukken.