ATAS-120(A) antenne - informatie

Antennes, antennebouw, baluns, ununs, SWR, mantelstroomfilters, etc
Gebruikersavatar
Tjalling PE1RQM
Forum beheerder
Forum beheerder
Berichten: 1091
Lid geworden op: 09 feb 2007, 22:13
Roepletters: PE1RQM
Locatie: Leusden
Contacteer:

ATAS-120(A) antenne - informatie

Ongelezen bericht door Tjalling PE1RQM »

Yaesu ATAS-120(A)
De ATAS-120 van Yaesu is een antenne voor mobiel, of klein basis gebruik en werkt van 40m t/m 6m, plus 2m en 70cm (let op, geen 80m!). De antenne is elektrisch te tunen met sommige Yaesu setjes (zoals de FT-897/857 bijvoorbeeld), of met een extern kastje (van MFJ bijvoorbeeld). Een soort servomotor binnenin de antenne, schuift de antenne in en uit, door middel van een gelijkspanning over de coax kabel.
Afbeelding

Zo werkt het met geschikte Yaesu setjes
Nadat ik op mijn FT-897D een nieuwe band heb gekozen om op te werken, kies ik in menu "k" voor TUNE. De FT-897D weet nog op welke band ik de antenne eerder had getuned, zodat hij gelijk weet of de antenne korter, of langer gemaakt moet worden. En dat scheelt aanzienlijk in tijd! Het is namelijk ook wel eens voorgekomen, dat de antenne niet getuned kon worden door een hoge SWR en dan geeft de FT-897D het op den duur gewoon op (time-out). Er is dan geen band opgeslagen en de volgende keer dat je dan de antenne gaat tunen, heb je kans dat hij eerst de verkeerde kant op gaat (bij goede montage heb je daar dus geen last van).

Ik heb namelijk nog wel eens op 6m een iets hogere SWR (1:1,5), vanwege een regenpijp die een dikke meter van de antenne staat. Met een SWR van 1:1,5 neemt de FT-897 geen genoegen tijdens dit tuneproces en blijft dus gewoon doortunen tot de time-out. Gelukkig kan ik met de hand de antenne op de dip instellen en is hij goed bruikbaar.

De FT-897 tuned de antenne trouwens met ongeveer 20 Watt aan zendvermogen. Tijdens het tunen gebruikt hij dit om de SWR te meten (welke ook af te lezen is op het display). Zodra de SWR op 1:1 is gekomen, stopt de set onmiddelijk met het tunen en gaat weer op ontvangst over. De antenne is dan bruikbaar. Jammer vind ik wel, dat in mijn geval de antenne niet te tunen is, tijdens ontvangst. Dat zou mooi zijn in de omroepbanden voor RX, waar ik de set niet een opdracht kan geven om te tunen. Ik denk dat dit met een MFJ kastje wel kan. Tijdens het zenden kun je trouwens de antenne nog wel wat bijtunen met UP en DOWN (o.a. met de FT-897D).
Afbeelding

Benodigde tijd om te tunen
Normaal kost het ca. 25 seconden om te tunen op de 40m band, als de antenne eerder op de 10m band was gebruikt. Na een time-out kan dit zo maar 2 minuten worden. Maar dat komt dus niet voor, als je de antenne goed op stelt. Een goede "ground" is ook van belang. Een magneetvoet wordt afgeraden (en al helemaal als je er mee wil rijden!).

Nog enkele voorbeelden van de tune-tijd bij goede SWR: van de 40m band naar 20m band: 16 seconden. Van de 20m band naar de 15m band: 5 seconden. Dat alles op de FT-897D en de ATAS120A.

Gebruik van 2m en 70cm - duplex filter
Als je de antenne op 2m en 70cm wil gebruiken, moet er een duplex filter worden geplaatst met aan de HF uitgang van je set een ingang die geschikt is van HF (1,3MHz bijvoorbeeld) t/m 6m. Op de VHF/UHF uitgang van je set, moet de 2m/70cm ingang van de duplex filter worden aangesloten. De gelijkspanning om de antenne in te schuiven (voor het gebruik op VHF/UHF) gaat namelijk nog wel via de HF uitgang van de set. Het duplexfilter mag geen elektrische kortsluiting vormen op de HF aansluiting (Ohms, gelijkspanning). De gelijkspanning moet ook niet worden ontkoppeld door een condensator. Bij de aanschaf van een duplex filter moet je daar dus op letten.

Lengte
De lengte van de antenne is 1,4 - 1,6 meter lang.

Maximale zendvermogen
Het maximale zendvermogen wat hij kan verdragen is 120 Watt (SSB). Korte doorgangen met continue vol vermogen (full duty) op 100 Watt zijn ook geen probleem, zoals bijvoorbeeld PSK31. Maar ik zou wat oppassen met het uitzenden van een volledig bulletin op RTTY bijvoorbeeld. Althans, met 100 Watt, want dat zou wel eens teveel kunnen worden op den duur.

(Balkon)montage
Ik gebruik deze antenne niet mobiel, maar dat kan wel. Daar is dan wel een speciale montagesteun voor nodig op je auto. Een magneetvoet wordt afgeraden (ground en windlast). Maar deze antenne is ook een prima oplossing voor mensen met alleen een balkon (zoals ik op dit moment). Overigens wordt voor basisgebruik voor de banden, gelijk aan of hoger dan 6m een soort radialenkitje geadviseerd door Yaesu (ATBK-100). Bij mij is dat niet nodig, omdat mijn balkonhek volledig van metaal is. Bovendien gebruik ik de antenne niet op 2m en 70cm. Op 6m gaat het prima zo, al heb ik wel vaak een iets te hoge SWR. Vermoedelijk door de eerder genoemde regenpijp.
Afbeelding
Ik heb een plaat gepakt (30x20cm) en daarin een PL chassisdeel gemonteerd. Deze plaat is verstevigd met stalen staafjes en de kabel is gesoldeerd aan de onderkant van het chassisdeel. Dit heb ik dichtgemaakt met thermische lijm. De plaat heb ik met meerdere kleine lijmklemmen aan het metalen balkonhek vastgemaakt. De plaat steekt iets uit aan de buitenkant van het balkon.

:super: Link: Hier zijn nog wat foto's te zien van hoe ik de antenne gemonteerd heb.

Andere versies van deze antenne
ATAS-120A: Een verbeterde versie van de ATAS-120, met als belangrijkste verschil de waterdichtheid en de daaraan gekoppelde storing.
ATAS-100: De oudere versie, met als belangrijkste verschil met de ATAS-120 dat hij trager is met tunen.

Prestaties
Wat kan je verwachten van een antenne van ongeveer 1,5m lang? Natuurlijk kan je niet op tegen de enorme antenne-installaties die sommigen gebruiken, maar de prestaties zijn zeer zeker niet slecht te noemen! Het heeft mij best wel verbaasd. Gemiddeld geldt, als ik een station ontvang met een 5-9, dan kan hij mij horen met een 5-7. Maar vaak krijg ik ook gewoon een 5-9 terug als rapport. Voor mijn gevoel straalt de antenne redelijk vlak uit. Daardoor is het wat moeilijk om dichtbijgelegen landen te werken (reflectie komt vérder weer op de aarde terug). Maar Spanje en Italië gaan probleemloos. Het westen van Duitsland en België zijn moeilijker dus. Bij goede condities heb ik zelfs met Brazilië (5-4) en Bonaire (4-3) gewerkt op de 20m band. Rusland was ook geen probleem.
Afbeelding
De dichtbijgelegen landen waren in mijn geval ook moeilijker te werken, door de plaatsing op het balkon, waarbij mijn flat gewoon pal in het pad naar Duitsland staat. Dus dat in ogenschouw nemende, zou de antenne in open veld veel beter werken. Ik wil dat binnenkort gaan testen en misschien heb ik dan wel een hele andere conclusie!

Ik heb ook nog enkele stations tijdens hun vakantie gewerkt. Dit waren landen als Denemarken en Duitsland. Denemarken ging duidelijk beter.

Maar het blijft "maar" 100 Watt PEP waarmee ik werk.

De prestaties op 2m en 70cm moet ik nog eens goed bekijken. Daar kan ik dus nu nog niets over zeggen.

Waarschuwing
De veldsterkte rond de antenne is tijdens een uitzending heel erg hoog. Bij montage op een balkon moet je je goed bewust zijn van eventuele gevaren door deze hoge veldsterkte in de woning. Over de risico's voor mensen en dieren zijn de geleerden het niet eens, maar de impact op elektronica is mij wel duidelijk geworden.

Een externe hardeschijf heeft bij mij het loodje gelegd, op 4 meter afstand van de antenne na een CW carrier van 100 Watt, 30 seconden lang. SSB heeft effectief een lager gemiddeld vermogen, dus zijn de risico's waarschijnlijk minder groot.

Ook inspraak op apparatuur (zoals versterkers en TV's) is iets waar je voor op moet passen (en dan juist wel op AM gerelateerde modes, zoals SSB). Mijn buurman was een DVD aan het kijken, toen hij ineens mijn stem door de luidsprekers hoorde! En zijn woongedeelte staat al een meter of 11 van de antenne af, met deels dik gewapend beton ertussen.

Conclusie
De antenne kan tot verbazende prestaties leiden. Daarbij zijn de opstelling en de condities van grote invloed.

Vragen, of zelf ervaringen met deze antenne?
Stel je vragen bij voorkeur hier (even inloggen/registreren), zodat anderen ook wat aan het antwoord hebben. Bovendien kunnen zo meerdere mensen reageren op je vraag, want ik weet ook lang niet alles. Maar mailen mag natuurlijk ook. Heb jij andere ervaringen, of juist soortgelijke? Ook dan zou een reactie van jou zeer welkom wezen! De informatie die je hier schrijft, wordt heel veel gelezen heb ik in de stats gezien.

:super: Link: Foto's van de ATAS-120
Bijlagen
Gewerkte stations.doc
Enkele door mij gewerkte stations met deze antenne vanaf het balkonhek
Update 23 december 2007
(73 KiB) 865 keer gedownload
ATAS120.pdf
Instruction / installation manual
(344.83 KiB) 1044 keer gedownload
PD0PRS
.
.
Berichten: 2
Lid geworden op: 14 mar 2008, 11:26
Locatie: Almere

Re: ATAS-120(A) antenne - informatie

Ongelezen bericht door PD0PRS »

Hoi Tjalling,

Hoewel de prijs van de ATAS-120(A) redelijk aan de hoge kant is stellen de prestaties mij niet teleur. De antenne kan, afhankelijk van de omgeving, redelijk goed afstralen vanaf het autodak.

Ondanks waarschuwingen dat als je de antenne op een magneetvoet plaatst de RF ground onvoldoende zal zijn, is het me met 25W toch gelukt een QSO met iemand in New York te maken, die een torenconstructie op zijn appartementencomplex had gebouwd en met 1kW zat te zenden.

Concreet is de ATAS-120 voor mij een goed functionerende antenne die als je hem combineert met een Yaesu transceiver (FT897 of FT857) prima prestaties kan wegzetten ook in tijden van mindere propogatie.

73!

Paul
Gebruikersavatar
Tjalling PE1RQM
Forum beheerder
Forum beheerder
Berichten: 1091
Lid geworden op: 09 feb 2007, 22:13
Roepletters: PE1RQM
Locatie: Leusden
Contacteer:

Re: ATAS-120(A) antenne - informatie

Ongelezen bericht door Tjalling PE1RQM »

Leuk je ervaringen te horen Paul, het komt wel overeen met mijn ervaringen. Laatst even met Vic PA0VIC een test gedaan; een vergelijk tussen een te laag opgehangen Windom (dus niet helemaal optimaal opgehangen) en de ATAS op mijn auto, op een vaste voet. We riepen allebei een Engels station aan tegelijkertijd en hij hoorde mij het eerst :)

Linkje met video

Ik was een 5-9 en Vic een 5-7 met de Windom. Ik denk dat de Windom wel gewonnen had als hij beter was opgehangen, maar ik was nu twee S-punten sterker. Daarna nog Malta gewerkt.

Op mijn balkon heb ik twee keer met Brazilie gewerkt (100W SSB) en dat ging met een S2 tot S4. Later nog Bonaire met een Nederlands station. Dat ging wel vrij moeizaam. Eind vorig jaar nog een Amerikaan gewerkt met SSTV. Even een piekje en na 5 minuten was ie weer weg. Maar ik kreeg wel een goed plaatje over bij hem.

Het hangt allemaal van de condities af tenslotte :)

Maar ik ben er blij mee en ga hem ook nog eens mobiel gebruiken. Ik heb een K400 voet op de auto gemonteerd, dus dat moet goed gaan verwacht ik. Met de CR-8900 antenne werkt het perfect!
Gebruikersavatar
PA2ET
.
.
Berichten: 140
Lid geworden op: 30 apr 2007, 16:41
Locatie: Baarn

Re: ATAS-120(A) antenne - informatie

Ongelezen bericht door PA2ET »

Leuke film! Een *echt* radio experiment.
Je had natuurlijk wel een aardige radiaal erbij met al die coax.
En de lage Windom zal alleen omhoog gestraald hebben, maar toch een leuk resultaat!
Wie de milliWatt niet eert is de kiloWatt niet weerd.
Gebruikersavatar
Tjalling PE1RQM
Forum beheerder
Forum beheerder
Berichten: 1091
Lid geworden op: 09 feb 2007, 22:13
Roepletters: PE1RQM
Locatie: Leusden
Contacteer:

Re: ATAS-120(A) antenne - informatie

Ongelezen bericht door Tjalling PE1RQM »

Film is van eind vorig jaar denk ik, maar ik had nog nooit een link daarvan geplaatst. Toch wel leuk dus :)

Inderdaad was de kabel niet gering en de antenne had ook nog een auto onder zich staan. Ik denk dat die de meeste tegencapaciteit biedt. Ik merk geen verschil in het gebruik van wisselende kabel-lengtes namelijk.

Vic PA0VIC woont aan een dijkje, aan de lek, en mijn auto stond bovenaan de oprit, dus bijna bovenaan de dijk. Vic zijn antenne zat achter de dijk vanwege de geringe hoogte. Misschien had dat ook nog wat invloed. Over het grondwaterpijl hoeft vic zich volgens mij niet echt druk te maken.
pe5jw
.
.
Berichten: 47
Lid geworden op: 07 aug 2007, 23:32

Re: ATAS-120(A) antenne - informatie

Ongelezen bericht door pe5jw »

Tjalling,

Heb je de antenne al eens horizontaal gemonteerd ipv verticaal op je balkon?
Ben de link kwijt maar ik heb ergens iets gelezen (gezien) met 2 screwdriver antennes horizontaal gemonteerd als dipool.

Ik gebruik trouwens een atas100 met kleefvoet op de auto en 120 lukt hoor,
maar ik gebruiker er toch altijd even een touwtje bij want ik vertrouw het toch niet helemaal.
Was verbaasd wat zo'n klein antennetje toch nog presteert.
Groet,

Joeri
Gebruikersavatar
Tjalling PE1RQM
Forum beheerder
Forum beheerder
Berichten: 1091
Lid geworden op: 09 feb 2007, 22:13
Roepletters: PE1RQM
Locatie: Leusden
Contacteer:

Re: ATAS-120(A) antenne - informatie

Ongelezen bericht door Tjalling PE1RQM »

Hoi Joeri,

Nee, ik heb de antenne nog niet horizontaal geprobeerd. Door polarisatiedraaiingen en dergelijke weet je denk ik toch niet van te voren wat het beste zou werken, maar twee stuks als dipool zou wel een erg leuk experiment wezen. Maar dan moet je wel iemand vinden met nóg zo'n antenne.

Hoe koppel je die twee dan?

Wat betreft de snelheid; met de CR-8900 ging het ook goed met 160km/u :witch: Getest in DL op de K400 mount.
Een beetje lef moet je wel hebben in het begin, maar al gauw werd me duidelijk dat het ruimschoots goed ging...

De ATAS heb ik nog niet op de voet geplaatst, maar dat komt nog wel.
pe5jw
.
.
Berichten: 47
Lid geworden op: 07 aug 2007, 23:32

Re: ATAS-120(A) antenne - informatie

Ongelezen bericht door pe5jw »

Het waren geen atas maar screwdrivers van een ander fabricaat.
die hebben een losse bedieningdat scheeld al hoe de koppeling verder gemaakt is kan ik me niet herinneren helaas,
waarschijnlijk is het ook niet beschreven geweest.

Een uitdaging is dat in ieder geval wel.
Groet,

Joeri
PAØPSH
.
.
Berichten: 1
Lid geworden op: 08 aug 2008, 11:11

Re: ATAS-120(A) antenne - informatie

Ongelezen bericht door PAØPSH »

Hoi Tjalling,

Bedankt voor de ervaringen met de ATA 120A. Ik ben altijd wel benieuwd wat de ervaringen zijn met vooral mobiele antennes. Voorlopig kan ik geen antenne op het dak zetten, dus zoek ik graag naat antennes die weinig ruimte innemen of zelfs indoor gebruikt kunnen worden. Zo heb ik met een drie elements 2 meter antenne op zolder 5 landen kunnen werken. Zo zie je maar. Ik werk zelf graag met QRP omdat ik de uitdaging leuk vind om met weinig vermogen verbindingen te maken. En met CW kom je ook een heel eind. Ik heb zelfs de West kust van de USA gewerkt (Los Angeles, met 2 watt SSB en een GP op dak op 20 meter.) Hij viel zo wat van z'n stoel want hij werkte met 1 KW. ;-) Afijn, ik houd het forum wel in de gaten hier. '73, Paul, PAØPSH
Gebruikersavatar
Tjalling PE1RQM
Forum beheerder
Forum beheerder
Berichten: 1091
Lid geworden op: 09 feb 2007, 22:13
Roepletters: PE1RQM
Locatie: Leusden
Contacteer:

Re: ATAS-120(A) antenne - informatie

Ongelezen bericht door Tjalling PE1RQM »

Dag Paul,
Welkom hier op het forum :)

Die QRP ervaringen zijn heel erg leuk inderdaad. Zo hoor je ook weleens ervaringen van mensen die met een CW transceivertje ter grootte van een sigarendoosje de wereld over hebben gewerkt.

Helaas kan ik geen CW en heb ik teveel storing op mijn flat om met zulke zwakke signalen te werken. Wel leuk is een sporadische E verbinding die ik heb gemaakt op een scannerantenne op de 6m band :biggrin:

Maar de ATAS 120 is een leuke antenne. Mobiele HF antennes zijn wel wat kritisch voor wat betreft hun ground. Ik heb een metalen balkonhek, waar ik een plaat op heb gemonteerd. Maar op een zolder, of het dak van een huis wordt het wel lastig verwacht ik om een dergelijke antenne aangepast te krijgen. Een magnetic loop zou dan misschien een betere optie zijn... :?:
PA0GTB
.
.
Berichten: 1
Lid geworden op: 05 jul 2012, 22:04
Roepletters: Pa0gtb

Re: ATAS-120(A) antenne - informatie

Ongelezen bericht door PA0GTB »

Na in 2009 verhuisd te zijn naar een appartementencomplex, begon het vorig jaar na 12 jaar afwezigheid op de radio amateurbanden toch weer te kriebelen, Dit kwam met name omdat ik mijn mobiele HF set mee op vakantie had genomen in Duitsland en daar weer wat aan het experimenteren was gelagen met langdraad antennes

Afijn, ik raakte weer zo enthousiast dat ik in september heb besloten de hobby weer op te pakken.
Maar ja, wat wil of kun je dan als je verhuisd bent naar een appartementencomplex en op de begane grond woont ?
Na overleg met een van de bovenburen was ik er uit.
Ik mocht op dak van het complex een antenne zetten, maar beslist geen gezwaai en niemand mocht er last van hebben
Na lang zoeken ben ik op de Atas-120A uitgekomen..
Ik heb wel alle verhalen en ervaringen die ik hier en elders ter harte genomen !

Lees mijn relaas en bekijk de oplossing op : http://www.pa0gtb.net/atas.html
Ik ben er blij mee

73 de Cor, PA0GTB
73 de Cor
PA0GTB

---------------------------------------------
Yaesu FT-897D, Yaesu FT-7900E, Kenwood TS-770E
Gebruikersavatar
Tjalling PE1RQM
Forum beheerder
Forum beheerder
Berichten: 1091
Lid geworden op: 09 feb 2007, 22:13
Roepletters: PE1RQM
Locatie: Leusden
Contacteer:

Re: ATAS-120(A) antenne - informatie

Ongelezen bericht door Tjalling PE1RQM »

Mooi te lezen dat je op deze manier een oplossing hebt gevonden Cor.
Mooie website ook!
Plaats reactie